W dniu 24 kwietnia 2019 r., w Budynku Wydziału Prawa i Administracji UJ przy ul. Krupniczej 33a, odbyła się ogólnopolska konferencja naukowa pt. „Podsumowanie VIII kadencji Parlamentu Europejskiego. Sukcesy i porażki”. Została ona zorganizowana przez Katedrę Studiów nad Procesami Integracyjnymi UJ w ramach projektu Jean Monnet Chair EUCRIS, którego kierownikiem jest prof. dr hab. Janusz Węc.  Jej celem było przedstawienie najważniejszych osiągnięć, ale także niepowodzeń Parlamentu Europejskiego w latach 2014-2019 oraz przybliżenie zasad jego funkcjonowania i relacji z innymi instytucjami Unii Europejskiej.

Konferencję otworzyli oraz przywitali zgromadzonych gości prof. dr hab. Zdzisław Mach, Dziekan Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ oraz dr Piotr Bajor, Zastępca Dyrektora ds. ogólnych Instytutu Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych UJ. Konferencja składała się z trzech paneli.

W pierwszym panelu plenarnym zaprezentowano sukcesy i porażki Parlamentu Europejskiego VIII kadencji z różnych perspektyw. Prof. dr hab. Katarzyna Głąbicka-Auleytner (Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu) zaprezentowała działania PE w latach 2014-2019 w obszarze przestrzegania praw człowieka na przykładzie promowania i ochrony praw dziecka. W traktacie z Lizbony UE zobowiązała się chronić i propagować prawa dziecka zarówno w swoich działaniach zewnętrznych, jak i wewnętrznych. W tym zakresie UE ma do dyspozycji instrumenty prawne, organizacyjne i finansowe. Prof. dr hab. Katarzyna Głąbicka-Auleytner we wprowadzeniu przedstawiła katalog dokumentów Rady Europy i ONZ odnoszących się do regulowania praw dziecka na obszarze Europy. Bazuje na nich w swojej działalności PE. Instytucja ta przyjmuje przede wszystkim rezolucje, w których apeluje do państw i instytucji międzynarodowych o respektowanie powszechnie przyjętych praw dziecka, a także wyraża swoje stanowisko w tej kwestii. Parlament VIII kadencji zabrał głos w 46 przypadkach łamania praw człowieka, z czego 8 rezolucji dotyczyło łamania praw dziecka. Do sukcesów PE w latach 2014-2019 należy zaliczyć m.in. włączenie się w realizację Planu działań dotyczącego praw człowieka i demokracji na lata 2015-2019, który ma przeciwdziałać pracy dzieci czy ich uczestnictwa w konfliktach zbrojnych. Jak zauważyła w podsumowaniu prof. dr hab. Katarzyna Głąbicka-Auleytner, słabością rezolucji przyjmowanych przez PE jest ich niewiążący charakter, jednak to dzięki nim w ostatnich latach wiele przypadków zostało nagłośnionych na arenie międzynarodowej.

W drugim wystąpieniu w panelu plenarnym prof. dr hab. Janusz Węc (Uniwersytet Jagielloński) zaprezentował referat dotyczący zmian w funkcjonowaniu Parlamentu Europejskiego i parlamentów narodowych w latach 2018-2019. Głównym zagadnieniem były efekty pracy Grupy zadaniowej ds. pomocniczości i proporcjonalności powołanej z inicjatywy przewodniczącego KE Jean-Claude Junckera 14 listopada 2017 r. W grupie tej, po wycofaniu się reprezentantów PE, uczestniczyli przedstawiciel KE, trzej przedstawiciele parlamentów narodowych, wskazani przez COSAC, oraz trzej przedstawiciele Komitetu Regionów. Wyznaczono trzy cele szczegółowe grupy zadaniowej: usprawnienie ochrony zasady pomocniczości i proporcjonalności, redelegacja kompetencji UE na rzecz państw członkowskich oraz włączenie władz lokalnych i regionalnych do procesu legislacyjnego w UE. Zdaniem prof. dr. hab. Janusza Węca sukces grupy był połowiczny – pierwszy i trzeci cel zostały zrealizowane i uwzględnione w sprawozdaniu z prac grupy zdaniowej. Drugi cel został pominięty. W sprawozdaniu grupy roboczej przyjętym 10 lipca 2018 r. zawarto dziewięć rekomendacji. Wśród istotnych nowych rozwiązań znalazła się m.in. tabela oceny projektu, którą powinny stosować Komisja Europejska, Parlament Europejski, Rada Unii Europejskiej, Komitet Regionów oraz parlamenty narodowe podczas analizowania projektu aktu prawnego oraz zgłaszania do nich poprawek. Tabela ma oceniać wybór podstawy prawnej, a także stosowanie zasad pomocniczości i proporcjonalności. W rekomendacjach znalazła się także propozycja wyłączenie z terminu 8 tygodniu okresu wakacji parlamentarnych, okresów świat i przerw w pracach parlamentów narodowych. 

W trzecim wystąpieniu prof. dr hab. Bogdan Koszel (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) omówił aktywność Niemiec w Parlamencie Europejskim VIII kadencji. Zdaniem prof. dr. hab. Bogdana Koszela w Niemczech wybory do PE zawsze stały w cieniu wydarzeń rozgrywających się albo na arenie wewnętrznej, albo zewnętrznej. W 2004 r. odbywały się w cieniu rozszerzenia UE oraz słabnącej pozycji rządu Schrödera; w 2009 r. wybory odbywały się w cieniu wyborów do Bundestagu oraz kryzysu ekonomicznego. Prof. dr hab. Bogdan Koszel zauważył, że przed wyborami 2014 r. nastąpiła zmiana ordynacji wyborczej do PE. Uznano, że wybory te mają inny charakter niż wybory do parlamentu krajowego, dlatego należy zwiększyć reprezentatywność delegacji niemieckiej do tej instytucji. Zdecydowano się znieść progi wyborcze.  Niemcy jako najludniejsze państwo w UE miały też licznych reprezentantów w organach PE VIII kadencji. Kluczowa stałą się kwestia reelekcji Martina Schulza. Prof. dr hab. Bogdan Koszel omówił także pozycję i dokonania posłów w PE. Głównymi obszarami zainteresowania niemieckich deputowanych do PE były prace nad utworzeniem Europejskiego Funduszu Walutowego, prawa autorskie na jednolitym rynku cyfrowym, zniesienie opłaty roamingowej, czy rynek energetyczny. Zdaniem prof. dr. hab. Bogdana Koszela, oceniając skuteczność Niemiec w PE VIII kadencji należy wziąć pod uwagę tzw. niskie przesunięcie narodowe, które cechowało ten kraj. Posłowie niemieccy byli obserwowani przez przedstawicieli innych państw, czy nie będę starali się forsować swoich interesów, wykorzystując swoją silną pozycję w PE.

Ostatnie wystąpienie w panelu plenarnym należało do prof. dr. hab. Jana W. Tkaczyńskiego (Uniwersytet Jagielloński). Zaprezentował on rolę Parlamentu Europejskiego wobec negocjacji Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027.  Prof. dr hab. Jan W. Tkaczyński na wstępie zauważył, że z jednej strony znaczenie budżetu dla UE i jej państw członkowskich jest niewielkie, gdyż stanowi ok. 1% DNB państw należących do Unii, a z drugiej strony jego rola jest dość istotna, gdyż wynika z zakresu wspólnie realizowanych przedsięwzięć (np. WPR, polityka spójności), a także faktu, że 94% budżetu wydatkowana jest w samych państwach. Prof. dr hab. Jan W. Tkaczyński zauważył, że w propozycji nowego wieloletniego budżetu UE zmieniono priorytety, które pozwolą przesunąć środki na obszary takie jak migracje, zarządzanie granicami, bezpieczeństwo i obrona. Propozycja budżetu na lata 2021-2027 wprowadza także nowy system zasobów własnych. Istotne novum, które jest wciąż przedmiotem negocjacji, to uznanie praworządności jako warunku dystrybucji środków w ramach WRF. Do najważniejszych propozycji zawartych w stanowisku PE dotyczącym wieloletnich ram finansowych 2021-2027 należą: zwiększenie obecnego poziomu WRF do 1,3% DNB; zwiększenie wydatków na jednolity rynek i gospodarkę cyfrową oraz ochronę środowiska; utrzymanie poziomu finansowania dotychczasowych programów lub ich zwiększenie np. Horyzont Europa; wprowadzenie obok istniejącego nowego systemu zasobów własnych opartego m.in. o podatek od transakcji finansowych oraz podatek od emisji dwutlenku węgla pobierany na granicy.

Dyskusję moderowała dr Agnieszka Nitszke (Uniwersytet Jagielloński).

W pozostałych panelach konferencji wystąpili:

• Dr hab. Beata Kosowska-Gąstoł (Uniwersytet Jagielloński), Entuzjaści versus sceptycy - układ sił politycznych w Parlamencie Europejskim VIII kadencji oraz powyborcze scenariusze rozwoju
• Dr hab. Justyna Miecznikowska (Uniwersytet Warszawski), Aktywność austriackich posłów do Parlamentu Europejskiego VIII kadencji
• Dr hab. Anna Wierzchowska (Uniwersytet Warszawski), Działania i stanowiska Parlamentu Europejskiego VIII kadencji wobec kwestii ustrojowych Unii Europejskiej
• Dr hab. Tomasz Kownacki (Uniwersytet Warszawski), Wyzwania i dylematy w badaniach nad efektywnością Parlamentu Europejskiego
• Prof. nadzw. dr hab. Beata Molo (Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego), Parlament Europejski VIII kadencji wobec polityki energetycznej Unii Europejskiej
• Dr hab. Wojciech Słomczyński (Uniwersytet Jagielloński); dr Dariusz Stolicki (Uniwersytet Jagielloński), Podział mandatów w Parlamencie Europejskim

• Dr hab. Jarosław Flis (Uniwersytet Jagielloński), Znaczenie siły „jedynek” dla wyniku partii w wyborach do Parlamentu Europejskiego
• Dr Dariusz Stolicki (Uniwersytet Jagielloński); dr hab. Wojciech Słomczyński (Uniwersytet Jagielloński), Interesy narodowe w głosowaniach imiennych w VIII kadencji Parlamentu Europejskiego
• Dr Adam Kirpsza (Uniwersytet Jagielloński), Czego spodziewać się w Parlamencie Europejskim IX kadencji?

• Dr Barbara Curyło (Uniwersytet Opolski), Od „wielojęzycznego klubu dyskusyjnego” do „dyplomacji parlamentarnej”. Ewolucja znaczenia Parlamentu Europejskiego w kontekście aktywności międzynarodowej Unii Europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem VIII kadencji
• Dr Zbigniew Czubiński (Uniwersytet Jagielloński), Sprawa przystąpienia Unii Europejskiej do EKPCz - czy nowy spór pomiędzy instytucjami?
• Dr Łukasz Danel (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie), Reforma europejskiego prawa wyborczego w latach 2015-2018 jako (nieudana) próba wzmocnienia demokratycznego wymiaru Unii Europejskiej
• Dr Bożena Gierat-Bieroń (Uniwersytet Jagielloński), Program "Prawa i Wartości" w Parlamencie Europejskim VIII kadencji
• Dr Ewa Kamarad (Uniwersytet Jagielloński), Rosnące znaczenie wzmocnionej współpracy - sukces czy porażka integracji europejskiej?

• Mgr Paulina Antoń (Uniwersytet Jagielloński), Rola Parlamentu Europejskiego w kształtowaniu polityki zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi Unii Europejskiej
• Mgr Wawrzyniec Banach (Uniwersytet Jagielloński), Stanowiska frakcji VIII kadencji Parlamentu Europejskiego wobec kryzysu migracyjnego
• Mgr Klaudia Kudławiec (Uniwersytet Jagielloński), Parlament Europejski VIII kadencji wobec reformy strefy euro
• Mgr Marta Labuda (Uniwersytet Jagielloński), Parlament Europejski VIII kadencji wobec Partnerstwa Wschodniego ze szczególnym uwzględnieniem Ukrainy
• Mgr Monika Sowa (Uniwersytet Jagielloński), Parlament Europejski VIII kadencji wobec reformy Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony
• Mgr Olesia Tkachuk (Uniwersytet Jagielloński), Rola Parlamentu Europejskiego VIII kadencji w rozwoju współpracy z państwami sąsiedzkimi Unii Europejskiej

• Lic. Vita Kobiela (Uniwersytet Jagielloński), Wpływ Rosji na posłów i grupy polityczne w Parlamencie Europejskim VIII kadencji
• Lic. Hubert Palewski (Uniwersytet Jagielloński), Parlament Europejski w obliczu Brexitu – trudne realia rozwodu
• Lic. Dawid Nowicki (Uniwersytet Jagielloński), Jak ponownie być wybranym? Czynniki wpływające na reelekcję posłów do Parlamentu Europejskiego
• Tomasz Kucharski (Uniwersytet Jagielloński), Parlament Europejski VIII kadencji w stosunku do Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony

Była to już trzecia konferencja realizowana pod auspicjami projektu Jean Monnet Chair EUCRIS. Pierwsza odbyła się w grudniu 2017 r. i dotyczyła oceny efektywności postanowień Traktatu z Lizbony w kontekście kryzysów UE. Druga zaś została zorganizowana w czerwcu 2018 r. i odnosiła się do reformy strefy euro.