26 kwietnia 2016 r. w sali 30 Collegium Novum UJ odbyła się debata pt. "Pamięć wielkości czy wielkość pamięci. Rosyjskie i ukraińskie dyskursy o dziedzictwie radzieckim", zorganizowana przez Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ

26 kwietnia 2016 r. w sali 30 Collegium Novum UJ odbyła się debata pt. "Pamięć wielkości czy wielkość pamięci. Rosyjskie i ukraińskie dyskursy o dziedzictwie radzieckim", zorganizowana przez Wydział Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ. Debata miała miejsce w 30. rocznicę katastrofy w Czarnobylu: wydarzenia, które stało się katalizatorem przemian politycznych oraz społecznych w Związku Radzieckim i przyspieszyło jego rozpad. Spotkanie w Collegium Novum UJ służyło podsumowaniu owych trzech dziesięcioleci od strony realizowanej w Rosji i na Ukrainie polityki pamięci o przeszłości radzieckiej.

W spotkaniu wzięło udział 8 osób, reprezentujących rosyjskie, ukraińskie oraz polskie środowiska naukowe. Z Rosji przyjechali: prof. Ildus Jarulin z Uniwersytetu Pacyficznego w Chabarowsku, Iwan Radikow oraz Władimir Biełous z Uniwersytetu w Sankt Petersburgu oraz prof. Dmitrij Karnauchow z Uniwersytetu Pedagogicznego w Nowosybirsku. Ukrainę reprezentował prof. Anatolij Romaniuk z Uniwersytetu we Lwowie. Ze strony polskiej w debacie wzięli udział pracownicy naukowi Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ: prof. dr hab. Joachim Diec, prof. dr hab. Włodzimierz Mokry oraz dr Paweł Sekuła. Debatę poprowadzili: prof. dr hab. Ewa Bujwid-Kurek oraz dr hab. Andrzej Dudek.

Debatę rozpoczął wykład wprowadzający dr. Pawła Sekuły, który zarysował najważniejsze konsekwencje społeczne i polityczne, jakie dla Ukrainy przyniosła awaria reaktora czarnobylskiej elektrowni atomowej. Dalsze obrady toczone były w dwóch, następujących po sobie, panelach: rosyjskim oraz ukraińskim. W ich trakcie uczestnicy scharakteryzowali dyskursy na temat dziedzictwa radzieckiego w obu krajach, wskazując na wyraźnie rozchodzące się postawy elit rosyjskich i ukraińskich w tej sprawie. Polityka historyczna w obu państwach spełnia, ich zdaniem, funkcję konsolidacji społeczeństw wokół idei narodowej: w Rosji idea ta inkorporuje elementy pozytywnej pamięci o dziedzictwie radzieckim, na Ukrainie odwrotnie: wyklucza doświadczenie reżimu sowieckiego jako odmiany reżimu imperialnego. W obu krajach polityka historyczna przybiera, wg słów prof. Jarulina, postać hipnozy społecznej, utrwalającej istniejące podziały polityczne.

Bezpośrednio po wspomnianej debacie odbyła się II Debata Trzech Dziekanów nawiązująca do międzynarodowego kontekstu konfliktu we wschodniej Ukrainie, zorganizowana w dwa lata po pierwszej debacie, toczonej również na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych UJ. W debacie wzięli udział: prof. Ildus Jarulin z Uniwersytetu Pacyficznego w Chabarowsku, prof. Anatolij Romaniuk z Uniwersytetu we Lwowie oraz dr hab. Andrzej Dudek, który jednocześnie moderował spotkanie. Uczestnicy debaty scharakteryzowali stan relacji rosyjsko-ukraińskich po ponad dwóch latach konfliktu, wskazując na konieczność nawiązania bliższej współpracy pomiędzy partnerami w Moskwie oraz w Kijowie. Zgodnie podkreślali również potrzebę wyłonienia na Ukrainie silnego przywództwa politycznego, zdolnego do podjęcia trudnych rozmów z Rosją na temat normalizacji stosunków dwustronnych.

Autorka zdjęć: Kristina Tetianec

Opracował: dr Michał Kuryłowicz